 |
I first noticed it last winter, in the IsIAO reading room in the National Central Library of Rome. As you see in its title, it’s a Nyingma text, with teachings Padmasambhava granted to seven women disciples. As I was navigating my way through it, I noticed an unusual phrase, yet one that was somehow familiar to me: bu khyo. I tried searching for it in BDRC etext repository, and found it used in the Mani Kambum, a set of revelations that emerged in the course of the 12th century. It took me awhile, but I eventually recalled encountering it now and then in early Zhijé texts as well.*(*For example, Zhijé Collection, vol. 2, p. 472 and elsewhere in those same accounts of Padampa’s women disciples we looked at earlier this month. For more examples in other contexts, try searching BDRC.)
Let’s say bu khyo is a dvandva-type compound of two words meaning “child[ren &] husband[s].” It’s clear that this compound would have its main usage in contexts that have to do with women and their social plight. But finding the shared word was like a small key opening up a longer passage the two texts more-or-less have in common. The complete text I’ve posted under the title “Seven Women Disciples of Padmasambhava” at New Tibetological website (with sufficient prior warnings for sufferers of xenoglossophobia). Today’s blog will be limited to those just-mentioned passages in the Seven Women and the Mani Kambum.
I’ve supplied quick-and-ready translations in green font (because it is in some real sense green and more than a little clunky), and I believe that even if you can only read the translations you will still see that the two passages have very much in common. There are other commonalities to be found in other parts of those two texts, and one may wonder what these parallels might prove. At the very least it would help us demonstrate that the Seven Women, and the entire Mani Kambum, emanated out of the same 12th-century milieu, as we could know even without this helpful evidence.
- Observant readers will notice right away that one is in the mouth of Guru Rinpoche Padmasambhava, while the other is spoken by Emperor Songtsen the Wise. The latter lived about a century and a half before the former.
It probably goes without saying that its characterization of women as more tightly entangled in sangsaric affairs than men is surely arguable, and may be found offensive or odious to 21st-century feminists. If it helps to beat up the translator, I’m not going anywhere, fire away. However, I do believe, as a researcher into the history of Tibet, that these passages do have significance for our understandings about women’s normative roles in 12th-century Tibetan society, as the authors, whoever they may have been, are making literary use of them. At the very least these works constitute rare evidence that cannot be neglected by historians, a category that most obviously includes those among them who are engaged in women’s studies.
- I won’t create your understandings for you. My readers don’t need anyone to guide them by the hand. Your reactions will be welcomed.
°
First, a passage from the Seven Women in the Tucci Collection
༄༅།། སློབ་དཔོན་པད་མ་བྱུང་ནས་ལ་།། གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་བུད་མྱེད་བདུན་གིས་།། སློབ་དཔོན་ལ་ཞུས་པ་ལགས་སོ་།། བུད་མྱེད་རྣམས་ལ་གསུངས་པ་ནི་། ཁྱེད་བུད་རྣམས་ཆོས་བྱེད་ན་། ། བདག་འཛིན་བུད་མྱེད་ཆེ་བས་། བུ་ཁྱོ་ལ་བདག་ཏུ་མ་འཛིན་། ཉོན་མོངས་པ་བུད་མྱེད་ཆེ་བས་། ཉོན་མོངས་པ་རང་དགར་མ་ཏང་། གསེར་སྣ་བུད་མྱེད་ཆེ་བས་། སྦྱིན་བ་འབདད་[~འབད་གཏད་? བར་ཆད་?]ལ་ཐོང་། xxx་བུད་མྱེད་མང་བས་། བློ་ཕུགས་ཆོས་ལ་སྟོད་། བྱ་བ་བུད་མང་བས་། ཅི་བྱས་ཆོས་སུ་སྔོས་། [11r] ཆགས་ཞེན་བུ་མྱེད་ཆེ་བས་། ཞེན་ཆགས་གི་འདུད་པ་ཁྲོལ་། རྡུང་བ་བུད་མྱེད་ཆེ་བས་། གཉེན་པོ་སླེབས་པར་གྱིས་། གཡེང་བ་བུད་མྱེད་ཆེ་བས་། ཅི་བྱེད་ཆོས་དང་བསྟུན་། ལེ་ལོ་བུད་མེད་ཆེ་བས་། གཉེན་པོས་སླེབས་པར་གྱིས་། གོ་བ་བུད་མྱེད་ཆུང་བས་། སེམས་ལ་ལྟ་ལྟོག་[~ལྟ་རྟོག་]མཐོང་། དེ་ལྟར་བྱས་ན་བུད་མྱེད་ཀྱི་ལམ་སྣ་སྙེད་ནས་འོང་། ཆོས་མྱེད་མའི་དམུའ་ལོང་མ་ཚོལ་[?]། རང་རྒར་ཤོར་ནས་འཆིའ་བའི་ནང་པར་སྡུག་རས་འོང་ཉེན་ཡོད་། བག་ཙམ་གཟབས་མཛོད་གསུང་ངོ་།། །།
Teacher Padmasambhava was presented by the seven spiritually accomplished women with a request for precepts. This is what he said to them, “If women are to practice the Dharma — Women are greater in ownership attachments, so they must not be attached to ownership over children and husbands. Women are greater in afflictive emotions (kleśa), so they should not let their afflictive emotions have their way. Women are greater in stinginess, so give alms as much as you possibly can (make great efforts in giving?). Women have more [scattered thought], so turn the depths of your mind toward Dharma. Women are more busy (more things to do), so whatever you do dedicate it to Dharma. Women are greater in addiction and craving, so undo the knots of craving addiction. Women are greater in their torment, so make sure the cure (antidote) arrives in time. Women are greater in distraction, so whatever they do they must do it in accord with Dharma. Women are greater in laziness, so make sure the cure arrives.* Women are lesser in their understanding, so must see the overseeing of the mind. If they act so, women will find guidance on the Path and travel on it. Don’t seek out the unseeing guides with no Dharma. Let yourself do as you please and in the morning of your death the shroud of suffering (sdug ras) is liable to arrive. So please pay this some attention.”
(*An obvious glitch in the scribing of the text, repeating words already used, even though they make no sense here.)
°
Now the parallel in the Mani Kambum for comparison with it
ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས། ཕྱི་འཁོར་གྱི་བུད་མེད་རྣམས་ལ་གདམས་པ། ཀྱེ། སྐྱེ་བ་དམན་པ་བུད་མེད་རྣམས་ཉོན་ཅིག བདག་འཛིན་བུད་མེད་ཆེ་བས། བུ་ཁྱོ་ལ་བདག་འཛིན་གྱི་མདུད་པ་ཁྲོལ་ལ་མ་ཞེན། འདོད་ཆགས་བུད་མེད་ཆེ་བས། ནོར་རྫས་ལ་མ་ཆགས་སྐྱེས་པའི་འཁྲི་བ་ཆོད། བློ་སྣ་བུད་མེད་མང་བས། བསམ་བློ་མ་མང་བློ་སྣ་ཆོས་ལ་སྒྱུར། བྱ་བ་བུད་མེད་མང་བས། དོན་མེད་པའི་བྱ་བ་རྩོལ་བ་མ་ཆེ་མདོ་དོན་ཆོས་ལ་དྲིལ། དུག་ལྔ་བུད་མེད་ཆེ་བས། [828] ཉོན་རྨོངས་རླུང་གིས་ཁྱེར་བས་སེམས་ལ་གཉེན་པོ་ཆུག །གོ་བ་བུད་མེད་ཆུང་བས། རང་སེམས་གསལ་དག་རྟོགས་ལ་སྣང་བ་ཁྲོལ་དུ་ཐོངས། ལེ་ལོ་བུད་མེད་ཆེ་བས། ཚེ་ལ་ལོང་མེད་བརྩོན་འགྲུས་ཆོས་ལ་སྐྱེད། སེར་སྣ་བུད་མེད་ཆེ་བས། ཕྱི་མའི་རྒྱགས་ཕྱེ་དགོས་སོ་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་མཆོད་ལ་སྦྱིན་པ་ཅི་གྲུབ་ཐོངས། སྨྲ་བ་བུད་མེད་མང་བས། ཟེར་ལོ་འདུག་ལོའི་སྨྲ་མཆུ་ཚུམས་ལ།
The manifestation of Great Compassion, the Dharma governing King Songtsen the Wise gave precepts for the women of his outer circle (outside the court). “Hear me women whose birth is low. Women are greater in ownership attachments, so untie the knots of ownership attachment for child and husband and do not be attached. Women are greater in attachments (in lust), so don't be attached to wealth and furnishings, cut off the clinging vine that is men. Women have more scattered thoughts, so don't make many plans, and turn those scattered thoughts toward Dharma. Women have more things to do, so don't expend too much effort on meaningless work, but involve yourself in Dharma, it serves a true purpose. Women are greater in the five poisons, so admit the antidotes into your mind to carry away kleśas with the wind. Women are lesser in understanding, so realize the very mind in its clear purity, and the phenomenal world dissolves in bits and pieces. Women are greater in laziness, but there is no time in this lifetime, arouse perseverance in the Dharma. Women are greater in stinginess, but you need road food for the future rebirth so make sure to make offerings to the Lama Konchok. Women do more talking, so tighten together the lips that gossip about what someone said, or where someone is.”
Readings I must recommend and most recommend
Tsultrim Allione, Women of Wisdom, Arkana (London 1986).
Yael Bentor, “Can Women Attain Enlightenment through Vajrayāna Practices?” contained in David Shulman and Shalva Weil, eds., Karmic Passages: Israeli Scholarship on India, David Shulman and Shalva Weil, eds., Oxford University Press (New Delhi 2008), pp. 123-137.
Jue Liang, “Questioning Women: Ye shes mtsho rgyal and Other Female Disciples in Zhus lan Literature,” Revue d'Etudes Tibétaines, vol. 55 (July 2020), pp. 292-317.
Go read this remarkable essay instead of this blog. On p. 299, find discussion of our Seven Women text, meaning the untitled text this author gives the title Dialogue with Seven Female Disciples.
Yeshe Tsogyal, Dakini Teachings: Padmasambhava’s Oral Instructions to Lady Tsogyal, Recorded and Concealed by Yeshe Tsogyal, Revealed by Nyang Ral Nyima Oser and Sangye Lingpa, tr. by Erik Pema Kunsang, Shambhala (Boston 1990).
The greater part of this publication represents a translation of Jo-mo Zhu-lan, a text from the collection of the Kheng-ze Chin-wang (aka Prince Yunli, 1697-1738) preserved in Copenhagen. I located the set at the site of the Royal Library in Copenhagen, but my search for the Seven Women texts within it ended in frustration. Perhaps you will have more patience and therefore better luck. Actually three books translated by Erik are mainly based in the same collection, including the Treasures from Juniper Ridge, listed next.
Yeshe Tsogyal, Treasures from Juniper Ridge: The Profound Treasure Instructions of Padmasambhava to the Dakini Yeshe Tsogyal, “Recorded and Concealed by Yeshe Tsogyal from the Revelations of Nyang Ral Nyima Özer, Rigdzin Gödem, Sangye Lingpa, Rinchen Lingpa, Dorje Lingpa, Jamyang Khyentse Wangpo, and Chokgyur Lingpa,” with commentary by Tulku Urgyen Rinpoche, tr. & ed. by Erik Pema Kunsang and Marcia Binder Schmidt, Rangjung Yeshe (Boudhanath 2008). Among the several termas of Nyangrel Nyimawözer included here the most relevant by far is the section entitled “Instruction for Women on Attaining Enlightenment Without Abandoning Daily Activities,” pp. 111-120, it is the only existing English version of the untitled Seven Women text from the Rin-chen Gter-mdzod.
It is odd that even though this Englishing is based on the Rin-chen Gter-mdzod version of the text, the particular passage that features in this blog is absent from it (and yes, I’m sure they must have used the very same Rin-chen Gter-mdzod text I did). It was dropped. It should have been on p. 119, following the words “...lower realms in the future.” On closer inspection, I see that the missing part continues much beyond our passage. A fairly large chunk went missing. The question is, Why?
What we do find, what is not left off, is the heavily familial morality of the closing passage. Since it contradicts and even violates the tone of the rest of the work, my feeling is it was tagged on by someone who believed such a moralistic message to be particularly needed in this context. I’ve seen something similar happening in some versions of Padampa’s Tingri Hundred (verses E96 through E98 in my numbering).
°
A small word history
One much-used modern word meaning ‘woman’ is the now-contested kyemen (སྐྱེ་དམན་). It means “low birth” without a doubt. But it didn’t always exist. You find it not even once in Dunhuang documents of the imperial and post-imperial period, where the word pumé (བུད་མེད་), like you see in our title, is the common one. Neither does it occur in canonical literature of the Kanjur and Tanjur. Our text itself supplies evidence that even in the 12th century the word hadn’t yet taken hold. True, some form of it was already used, perhaps already late in the 11th century, but as a characterization of women, not a word for them. Notice near the beginning of our passage from Mani Kambum, "women whose birth is low” (སྐྱེ་བ་དམན་པ་བུད་མེད་རྣམས་). What it meant back in those days was not that there was something inherently inferior about women, but rather than life was going to be even more difficult for them by virtue of being born female. It may be difficult for us, but we may have to learn to distinguish between nature, nurture and social conditions, and reflect on which of those areas the disadvantages were, in those days, being located (as I say this I’m aware that the very concepts behind our contemporary usage of the terms “nature” and ”social” might be nearly impossible to match up with 12th-century Tibetan concepts...) And it is one thing to point out disadvantages, and another to do something about them. Modern feminists and 12th-century Tibetan Buddhists might agree on at least some of the disadvantages, even while holding practically incommensurable ideas about ways to overcome them.
°
A final note on its title
I spent a long time playing the mouse-around-the-keyboard game, but as a small reward I did find a clear reference to our Seven Women text in a list appended to the Pema Katang of Pemalingpa, where it (the title alone, not the text) is supplied in this form: Khyad-'phags Bud-med Bdun-gyi Zhu-lan, ཁྱད་འཕགས་བུད་མེད་བདུན་གི་ཞུ་ལན, “Answers to Questions of Seven Especially Saintly Women.”
Perhaps this link will take you there.
• • •
Appendix: Advice for Women in the Mani Kambum
 |
| Emperor Songtsen the Wise (d. ca. 649 or 650) |
ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུཾ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ནང་འཁོར་གྱི་བུད་མེད་རྣམས་ལ་གདམས་པ། [826]
ཀྱེ། སྐྱེ་བ་དམན་པ་ཟ་མ་བུད་མེད་དུ་སྐྱེས། ཆོས་ལ་གོ་བ་མེད་པས་གཏི་མུག་གི་མུན་པ་ཚུད། ཚེ་ཕྱི་མ་དྲན་པ་མེད་པའི་སྙིང་མེད་ཚོ། མི་ལུས་ཐོབ་ནས་ཆོས་མེད་པ་མི་ཚེ་སྟོང་ལོག་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
ཕའི་སྙིང་པོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཁུར་ཅོག འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་མ་འདི་མི་རྟག་འཆི། གྲོགས་ཀྱི་སྙིང་པོར་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དང་འགྲོགས། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཁྱོ་དང་འདུས་པ་འབྲལ། བུ་ཡི་སྙིང་པོར་ནོར་བུ་འཛིན་པ་སྐྱེད། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་བུ་འདི་ཕོག་ཀྱང་སྟོང་པ་ཡིན། བུ་མོའི་སྙིང་པོར་རིག་སྔགས་འཛིན་མ་སྐྱེད། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བཻ་བུ་མོ་བརྫངས་ཀྱང་དོན་མེད་ཡིན། ལོངས་སྤྱོད་སྙིང་པོ་ཡི་གེ་དྲུག་པ་ཟློས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ཡོད་ཅིང་འདོད། །ནོར་གྱི་སྙིང་པོར་ཆོག་ཤེས་དགོས་མེད་སོགས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ནོར་རྫས་ཡོད་ཅིང་འདོད། །ཁང་ཁྱིམ་སྙིང་པོར་རང་ལུས་སྒོམ་ཁང་ཟུངས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཁང་ཁྱིམ་བཙོན་ཁང་ཡིན། །ཞིང་གི་སྙིང་པོར་དད་པའི་ཞིང་ས་སྐྱེད། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཞིང་འདི་གཏན་མི་འདེབས། །སོ་ནམ་སྙིང་པོ་ཆོས་སྤྱོད་འབད་ལ་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ལས་ལ་ཟིན་པ་མེད། །འདུ་འཛིའི་སྙིང་པོར་ཏིང་འཛིན་སྤྲོ་བསྡུ་གྱིས། །འཇག་རྟེན་འཁོར་བའི་གཡེང་བ་སངས་པ་མེད། །མཆོད་གནས་སྙིང་པོར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ཁུར྄། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་འཁོར་འདི་སྐྱོང་བར་དཀའ། །གོས་ཀྱི་སྙིང་པོར་ངོ་ཚ་ཁྲེལ་འཛེམ་གྱོན། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་སྣལ་མ་འཛད་པ་ཡིན། །རྒྱན་གྱི་སྙིང་པོར་སྡོམ་ཁྲིམས་གཙང་མ་སྲུངས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་གསེར་གཡུ་རིན་ཐང་ཆེ། [827] །གཉེན་གྱི་སྙིང་པོར་རང་སེམས་བྱ་རས་སྐྱོངས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་གཉེན་འདི་མཐུན་ཀྱང་འབྲལ། །དགྲ་ཡི་སྙིང་པོར་དུག་ལྔ་དྲག་ཏུ་ཐུལ། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་དགྲ་འདི་རྟུལ་ཞིང་གྱོང་། །ཉོན་ཅིག་སྐལ་ལྡན་བུད་མེད་རྣམས། །དད་པ་ཅན་གྱི་ལས་ཅན་ཚོ། །ལྟ་བའི་སྙིང་པོར་རང་སེམས་སྙིང་པོ་ལྟོས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཆོས་འདི་བལྟས་ཤིང་གཡེངས། །སྒོམ་པའི་སྙིང་པོར་རང་སེམས་སྟོང་གསལ་སྒོམས། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་ཉོན་མོངས་ལྡང་། །སྤྱོད་པའི་སྙིང་པོར་དུག་ལྔ་རང་གྲོལ་ཆོད། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་ཆགས་སྡང་རྒྱུན་མི་འཆད། །འབྲས་བུའི་སྙིང་པོར་རང་སེམས་སངས་རྒྱས་རྟོགས། །འཇིགརྟེན་འཁོར་བའི་བསམ་པ་གྲུབ་པ་མེད། །མདོ་དོན་སྙིང་པོ་ཡི་གེ་དྲུག་པ་དྲིལ། །འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་རང་དོན་འཆལ་བ་ཡིན། །དེ་རྣམས་ལྡན་མ་བུད་མེད་མ་ཡིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་མ་ཡིན། བུད་མེད་ཆོས་མེད་ན་བྱོལ་སོང་རྐང་གཉིས་མ་ཡིན་པས་མདོ་དོན་ཆོས་ལ་དྲིལ་ཅིག་ཅེས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་པོས་ནང་འཁོར་བུད་མེད་རྣམས་ལ་གདམས་པའོ། །ཨིཐི།
ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུཾ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས། ཕྱི་འཁོར་གྱི་བུད་མེད་རྣམས་ལ་གདམས་པ། ཀྱེ། སྐྱེ་བ་དམན་པ་བུད་མེད་རྣམས་ཉོན་ཅིག བདག་འཛིན་བུད་མེད་ཆེ་བས། བུ་ཁྱོ་ལ་བདག་འཛིན་གྱི་མདུད་པ་ཁྲོལ་ལ་མ་ཞེན། འདོད་ཆགས་བུད་མེད་ཆེ་བས། ནོར་རྫས་ལ་མ་ཆགས་སྐྱེས་པའི་འཁྲི་བ་ཆོད། བློ་སྣ་བུད་མེད་མང་བས། བསམ་བློ་མ་མང་བློ་སྣ་ཆོས་ལ་སྒྱུར། བྱ་བ་བུད་མེད་མང་བས། དོན་མེད་པའི་བྱ་བ་རྩོལ་བ་མ་ཆེ་མདོ་དོན་ཆོས་ལ་དྲིལ། དུག་ལྔ་བུད་མེད་ཆེ་བས། [828] ཉོན་རྨོངས་རླུང་གིས་ཁྱེར་བས་སེམས་ལ་གཉེན་པོ་ཆུག །གོ་བ་བུད་མེད་ཆུང་བས། རང་སེམས་གསལ་དག་རྟོགས་ལ་སྣང་བ་ཁྲོལ་དུ་ཐོངས། ལེ་ལོ་བུད་མེད་ཆེ་བས། ཚེ་ལ་ལོང་མེད་བརྩོན་འགྲུས་ཆོས་ལ་སྐྱེད། སེར་སྣ་བུད་མེད་ཆེ་བས། ཕྱི་མའི་རྒྱགས་ཕྱེ་དགོས་སོ་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་མཆོད་ལ་སྦྱིན་པ་ཅི་གྲུབ་ཐོངས། སྨྲ་བ་བུད་མེད་མང་བས། ཟེར་ལོ་འདུག་ལོའི་སྨྲ་མཆུ་ཚུམས་ལ། ལུས་ངག་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བའི་ཡི་གེ་དྲུག་པ་ཟློས་ཤིག ཕྱི་དར་རྒྱན་ལ་བུད་མེད་དགའ་བས། གསེར་གཡུ་རིན་ཐང་ཆེ་བས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོར་སྒོམས། ཁྱོ་དད་བུད་མེད་ཆེ་བས། ཁྱིམ་ཐབ་བདུད་ཀྱི་བཙོན་ར་ཡིན་པས་སྐྱེས་པའི་འཁོར་བ་ཆོད། བུ་དད་བུད་མེད་ཆེ་བས། འཁོར་བའི་འཐེན་ཐག་བུ་དང་བུ་མོ་ཡིན་པས་གཅིག་པུར་དམ་ཆོས་སྒྲུབས། ནོར་དད་བུད་མེད་ཆེ་བས། སེར་སྣའི་མདུད་པ་ཁྲོལ་ལ་སྦྱིན་སོགས་ཅི་འགྲུབ་ཐོངས། སྣམ་དད་བུད་མེད་ཆེ་བས་བཀལ་བའི་སྣམ་བུ་བྱས་ཤིང་འཛད་པས། རང་སེམས་བལ་ལྟར་གཡེངས། གཟུང་འཛིན་གྲུ་གུར་ཐུལ། གཉིས་འཛིན་ཐགས་སུ་ཐོགས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་འདིར་བདེ་ཕྱི་མ་སྐྱིད་པས་བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་འགྲོ། བུད་མེད་བཟང་ངནཐམས་ཅད་བསྐྱེདཔའི་གཞི་མ་ཡིན་པས་བུ་ཚ་ཆོས་ལ་ཚུད། ཁྱིམ་གྱི་གནས་རྟེན་ཡིན་པས་བཟའ་འཁོར་བྱམས་པས་སྐྱོངས། །ཟས་ནོར་བདག་མོ་ཡིན་པས་ཟས་ལ་ཡངས་སུ་གྱིས། །འཕྲལ་དབང་བུད་མེད་ཆེ་བས་ཉེ་འཁོར་ཟས་དང་བྱམས་པས་སྐྱོངས། །འདི་བས་ཕྱི་མ་རིང་བས་ཆོས་དང་ཅི་མཐུན་གྱིས། །འདི་ཕྱིར་བྱིན་རླབས་འབྱུང་བས་དཀོན་མཆོག་ཞབས་ནས་ཐེག བསགས་པ་སྒྱུ་མ་ཡིན་གྱིས་སྦྱིན་པ་ཅི་འགྲུབ་ཐོངས། །དད་པས་ཀུན་ནས་སློངས་ལ་ཅི་བྱེད་ཆོས་ཕྱོགས་གྱིས། [829] ། འདི་ཕྱིའི་མགོན་སྐྱབས་ཡིན་པས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྒྲུབས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་སྣ་འདྲེན་པས་ཡི་གེ་དྲུག་མ་ཟློས། །རྣམ་རྟོག་ཕྲ་རགས་འགག་པས་རང་ཤར་རང་གྲོལ་ཐོངས། །སྣང་བ་སྐུ་རུ་ཁྱེར་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཞིང་དུ་སྦྱོངས། །གྲག་པ་གསུང་དུ་ཁྱེར་ལ་ཡི་གེ་དྲུག་པའི་སྒྲ་རུ་ཟུངས། །དྲན་རྟོག་ཐུགས་སུ་ཁྱེར་ལ་གསལ་སྟོང་འཛིན་མེད་ལྟོས། །རང་ལུས་ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པ་ཆོད་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྐུ་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པར་སྒོམས། ངག་ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པ་ཆོད་ལ་ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུཾ་ཞེས་པ་སྒྲ་གྲག་སྟོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་ཟློས། ཡིད་ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པ་ཆོད་ལ་རྟོག་མེད་རིག་གསལ་ལྟོས། །ཕྱོགས་འཛིན་འདོད་པས་མ་བཅོས་ཕྱོགས་མེད་ལྟ་བ་ལྟོས། །ཕྱོགས་འཛིན་འདོད་པས་མ་བཅོས་ཕྱོགས་མེད་ལྟ་ལ་ལྟོས། །སེམས་འཛིན་སྒོམ་པ་མ་བྱེད་སྒོམ་མེད་ངང་ལ་ཞོག །ཆེད་བྱེད་སྤྱོད་པ་མ་བྱེད་རང་བྱུང་ཤུགས་འབྱུང་ཐོངས། །རེ་དོགས་འབྲས་བུ་མ་བསྒྲུབས་སྐུ་གསུམ་ངོ་བོ་རྟོགས། །དམ་ཚིག་སྲུང་སྡོམ་མ་བྱེད་བསྲུང་མེད་ངང་ལ་ཞོག །འགྲོ་དོན་ཕྱོགས་རིས་མ་བྱེད་ཕྱོགས་མེད་ཕྱལ་བར་གྱིས། །སྙིང་རྗེ་ཉེ་རིང་མ་བྱེད་དགྲ་གཉེན་ཉེ་རིང་སྤོངས། །ང་བདག་གཉིས་འཛིན་མ་བྱེད་ང་མེད་བདག་མེད་ཀྱིས། །ཆགས་སྡང་རྗེས་ཕྱི་མ་འབྲངས་རང་སེམས་གློད་ལ་ཞོག །དེ་རམས་གོ་རྟོགས་ཉམས་སུ་བླངས་ན་བུད་མེད་སྐལ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སེམས་མ་ཡིན། དེ་ལྟར་མ་ཤེས་མ་རིག་མ་རྟོགས་ན། འདི་ལྟར་གྱིས། རང་བཙུན་པ་མིས་མི་གཤེ་བ། །གྱོས་སྒྱུག་ཕ་དང་མ་བཞིན་ཁུར། །ལས་ཀྱི་ཟླ་གྲོགས་ཡིན་གྱིས་ཁྱོ་ལ་མིག་བཞིན་ལྟོས། །ལས་ཀྱི་ལན་ཆགས་ཡིན་གྱིས་བུ་ཚ་བརྩེ་བས་སྐྱོངས། །འདུས་པ་འབྲལ་བ་ཡིན་གྱིས་ཡུན་དུ་མཐུན་པར་འགྲོགས། །བཟང་ངན་ནོར་གྱིས་འབྱེད་པས་ཞིབ་ཐིགས་ཆུད་མ་གསན། [830] །ལྟོ་སྲོག་འབྲེལ་མ་ཡིན་པས་སོ་ནམ་གཙང་མར་གྱིས། །འཇིག་རྟེན་རྣམ་ཐར་ཡིན་གྱིས་འཕྲལ་མགྲོན་བཟང་དུ་གྱིས། །བསགས་པ་ཆུད་མ་གསན་པར་ཆོས་ཕྱོགས་ཅི་འགྲོ་གྱིས། །ལར་ཆོས་མེད་ཕྱུག་ཅིང་བཙན་ཀྱང་མི་ཚེ་སྟོང་ལོག་ཡིན། །བུད་མེད་འཛངས་བཀྲག་ལྡན་ཡང་ཆོས་མེད་ངན་མ་མདོ་མེད་ཡིན། །བུད་མེད་བུ་མང་དཔལ་ཆེ་འཁོར་གཡོག་ལྡན་ཡང་ཆོས་མེད་རབས་ཆད་གྲོགས་མེད་གཅིག་པུ་ངན་སོང་གནས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན། སྐྱེ་འབྲས་གཟུགས་བྱད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཀྱང་ཆོས་མེད་ཟོག་མོ་ལྐུགས་མ་གླེན་མ་དུད་འགྲོའི་ལུས་ཅན་ཡིན། སྤྱང་ལ་སྒྲིན་ལ་གོ་ཤགས་ཕྱེད་ཀྱང་ཆོས་མེད་གཡས་ཆུང་ཏེ་པ་ཏ་རང་མདོ་མེད་ཡིན། ནོར་སོགས་ཟས་དང་ཁྲལ་ལ་ཡངས་ཀྱང་ཆོས་མེད་རང་མདོ་ཤོར་ནས་མི་ཚེ་སྟོང་ལོག་ཡིན། ཅི་བྱེད་ཆོས་དང་བསྟུན་ཅིག་འབངས་མོ་བུད་མེད་རྣམས། །འདི་བས་ཕྱི་མ་རིང་ངོ་ཨ་མ་བུད་མེད་རྣམས། །རང་དོན་འཆལ་བར་མ་གཏོང་ཨ་ཅེ་བུད་མེད་རྣམས། །ཞེས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་པོས་ཕྱི་འཁོར་བུད་མེད་རྣམས་ལ་གསུངས་པའི་ཞལ་གདམས་སོ། །ཨིཐི།
ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུཾ། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས། བུད་མེད་རྣམས་ལ་བསླབ་བྱ་གདམས་ངག་ཏུ་གསུངས་པ། ཟ་མ་བུད་མེད་རྣམས་ཉོན་ཅིག སྤྱིར་ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་སྐྱེས་ནས། སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་དར་བ་དང་འཛོམས། སྒོས་བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་འདི་ལྷ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འདུལ་བའི་ཞིང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་ཟ་མ་བུད་མེད་དུ་སྐྱེས་ནས་འཆི་བ་མ་དྲན་པ་རྣམས་སྙིང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
ལར་ཉོན་ཅིག་ཟ་མ་བུད་མེད་རྣམས། [831] ཕ་ཡུལ་བཞག་ནས་གཞན་གྱི་གཡོག་ལ་འགྲོ། བུད་མེད་བུ་ལ་ཕ་ཡུལ་མེད། རང་ནོར་ཁྱེར་ནས་མི་ཡི་ཁོལ་མོ་བྱེད། གཡོག་མོ་བླ་མེད་ཡིན། རང་ནོ་ཁྱེར་ནས་གཞན་ནོར་སོགས་པའི་ཚོང་ཁེ་ཅན་ཚོ། བུ་ཁྱོའི་བདག་མོ་དང་དཔལ་མོ་ཆེ། ཁྱེད་ཀྱི་མི་ལུས་གཙང་མ་ཐོབ་ནས་ཆོས་མི་དྲན་པ། ལས་དང་བྱ་བས་གཡེངས་པ་མ་ཚོར་བར། ངལ་བ་དོན་མེད་མ་བྱེད་ཅིག འཆི་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་རྗེད་ངས་ཅན་ཚོ། འཆི་ཁར་ཆོས་མེད་མ་བྱེད་ཅིག ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་འཇིགས་པའི་འཇིགས་སྲན་ཅན་ཚོ། གཏན་སྡུག་གི་ཡུལ་དུ་མ་འགྲོ་ཞིག བུ་ཁྱོ་འདུལ་བའི་དཔའ་མོ་ཚོ། མི་ཚེ་སྟོང་ཟད་མ་བྱེད་ཅིག ནང་ནོར་ཕྱུགས་ལ་སྤྱོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཅན་ཚོ། འཧི་ཁར་ནོར་རྣམས་བཞག་ནས་མ་གྲོ་ཞིག ལུས་ལ་བྱི་དོར་བྱེད་པའི་སྐྱེ་འབྲས་ཅན་ཚོ། འཆི་ཁར་ཕུང་པོ་བཞག་ནས་མ་འགྲོ་ཞིག བལ་ཐགས་མཁས་པའི་གོས་བཟང་ཅན་ཚོ། འཆི་ཁར་གོས་མེད་གཅེར་བུར་མ་གྲོ་ཞིག བརྔོ་འཐག་གཡོ་ཡང་མཁས་པའི་ལག་གཡང་ཅན་ཚོ། འཆི་ཁར་རྒྱགས་ཕྱེ་མེད་པར་མ་འགྲོ་ཞིག ལས་ལ་ཟིན་པ་མེད་པའི་རེམ་ལ་ཚོ། འཆི་ཁར་ཡུལ་ཞིང་བཞག་ནས་མ་འགྲོ་ཞིག བུ་ཁྱོ་གསོ་བའི་གཞུང་བཟང་མ་ཚོ། འཆི་ཁར་བུ་མེད་ཁྱོ་མེད་དུ་མ་འགྲོ་ཞིག ཁྲལ་ཐོང་འཇལ་ལེན་བྱེད་པའི་གོ་ཆོད་མ་ཚོ། འཆི་ཁར་ཁྲལ་མ་འཁོར་བར་མ་འགྲོ་ཞིག འཁོར་གཡོག་སྐྱོང་བའི་ཐེག་པ་ཅན་ཚོ། འཆི་ཁར་འཁོར་མེད་གཅིག་པུ་མ་འགྲོ་ཞིག
ལར་ཉོན་ཅིག་ཟ་མ་བུད་མེད་ཚོ། མཆོད་གནས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གྱིས། རྟེན་ས་འདི་ལས་བང་བ་མེད་དོ། །་བླ་མ་མགོ་བོའི་ཐོད་བཞིན་ཁུར། །བཀུར་གནས་འདི་ལས་བཟང་བ་མེད་དོ། །ཡི་དམ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྒོམས། །སྒྲུབ་རྟེན་འདི་ལས་བཟང་བ་མེད་དོ། [832] །སྙིང་པོ་ཡི་གེ་དྲུག་མ་ཟློས། །སྒྲིབ་སྦྱོང་འདི་ལས་ལྷག་མ་མེད་དོ། །དད་གུས་མོས་པས་གསོལ་བ་ཐོབ། །བྱིན་རླབས་འདི་ལས་ཆེ་བ་མེད་དོ། །སློབ་དཔོན་མཆོག་གནས་ཞབས་ནས་ཐེག །བཀུར་གནས་འདི་ལས་བཟང་བ་མེད་དོ། །ལས་ངན་མི་དགེ་བཅུ་པོ་སྤོངས། །ལས་སུ་འདི་ལས་བཟང་བ་མེད་དོ། །དགེ་བ་བཅུ་ལ་ལག་ལེན་གྱིས། །ཆོས་སུ་འདི་ལས་བཟང་བ་མེད་དོ། །ཕ་དང་མ་ལས་བཀུར་སྟི་གྱིས་ཤིག དྲིན་ལ་དེ་ལས་ཆེ་བ་མེད་དོ། །ཕྱུགས་དང་སྒོ་ཁྱི་རེམ་ལ་གསོས་ཤིག བསོད་ནམས་འདི་ལས་ཆེ་བ་མེད་དོ། །ལྟོགས་ཕོངས་ཅན་ལ་སྦྱིན་པ་ཐོངས་ཤིག སྦྱིན་པ་དེ་ལས་ཆེ་བ་མེད་དོ། །དུག་ལྔ་སྐྱེ་བའི་འཕོང་ར་སྤོངས་ཤིག ཆགས་སྡང་དེ་ལས་ཆེ་བ་མེད་དོ། །ཟེར་ལོ་འདུག་ལོའི་སྨྲ་མཆུ་ཚུམས་ཤིག ཟག་པ་དེ་ལས་སོགས་པ་མེད་དོ། །ནངས་ནུབ་སྐྱབས་འགྲོ་རེམ་ལ་གྱིས་ཤིག ཆོས་སྤྱོད་དེ་ལས་ལྷག་པ་མེད་དོ། །བླ་མ་དངོས་སུ་བྱོན་ཡང་གདམས་ངག་འདི་ལས་མེད། ཕ་མ་དངོས་སུ་བྱུང་ཡང་བསླབ་བྱ་འདི་ལས་མེད་དོ། །བསླབ་བྱ་འདི་ལ་ཉན་པ་རྣམས་ནི། བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད་ལ། མི་ཉན་པ་རྣམས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱལ་པོས། ཟ་མ་བུད་མེད་རྣམས་ལ་བསླབ་བྱར་གསུངས་པའི་ཞལ་གདམས་སོ། ། ཨིཐི །བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ཞལ་གདམས་བཀའ་ནན་གྱི་སྐོར་ཡིན་ནོ། །
Source: Rgyal-po Srong-btsan-sgam-po, Ma-ṇi Bka'-'bum, ed. by 'Ba' Seng-khri Chos-grwa Chen-mo, Mtsho-sngon Mi-rigs Dpe-skrun-khang (Xining 2007), pp. 825-832. Nota bene, the version you see here has not yet been proofed, so for a somewhat better version, see the page at "New Tibetological" website. Eventually I hope to add variant readings from still other versions of the text. There are so many to choose from.
Posts
